Rusya'nın en eski şehirlerinden Yaroslavl, 1010 yılında Prens Bilge Yaroslavl tarafından kurulmuş. Kısa zamanda büyüyüp zenginleşen şehir, Moskova Polonya işgali altındayken Rusya'ya başkentlik yapmış. Volga kıyısında yer alan şehir SSCB döneminde burada yapılan fabrikalarla önemli sanayi kenti haline gelmiş. Eski caddeleri, katedralleri ve manastırları ile önemli bir turizm merkezi olan Yaroslavl, Unesco Dünya Kültür Mirası listesinde. 600 bin nüfuslu şehir 2010 yılında kuruluşunun 1000. yıldönünümü kutlamış.
Gün içerisindeki programımız yandaki gibi. Sabah kahvatısından sonra gemimiz erkenden Yaroslavl'a yanaştı. Buradan otobüslere binerek şehir turumuza başladık.
İlk durağımız Spassky Manastırı. Manastırın bahçesinde kuşlar için yapılmış çok şirin küçük evler var :)
1680 yılında geleneksel Rus mimarisinde inşa edilen St. John Baptist Kilisesi'nin resmi 1000 rublenin bir yüzünde yer alıyor.
1000 rublenin diğer yüzünde ise kentin kurucusu Yaroslavl anısına dikilmiş yandaki anıt yer alıyor.
Bir sonraki durağımız Assumption Katedrali. Bu katedralin önündeki parkta sürekli yanan bir ateşin bir yanında işçi kadınların diğer yanında asker erkeklerin rölyefleri var. Bu anıt, 2. Dünya Savaşında Almanlar tarafından yapılan bombardıman sonrasında fabrikada çalışırken ölen işçi kadınları ve şehri savunurken ölen asker erkekleri sembolize ediyormuş.
Assumption Katedrali orjinal olarak 1215'te inşa edilmiş. Fakat katedral defalarca yıkılıp tekrar yapılmış. Son olarak şehrin kuruluşunun 1000.yılı anısına tekrar inşa edilmiş. Katedralin öteki tarafında da güzel bir park ve Volga nehri manzarası var. Şehrin amblemi, Prens bilge Yaroslavl’ın burada karaya çıktığı noktada korsanların üzerine saldığı bir ayıyla boğuşması hatırasına omzunda balta olan bir ayı. Şehirdeki parklarda ve çeşitli binalarda bu simgeyi görmek mümkün.
Bu kısa Yaroslavl gezisinin ardından rehber bizi serbest bıraktı. Biz de kendimizi yanda fotoğrafı görülen Yaroslavl'ın pazarında bulduk. Sonra da Starbucks'a gittik. Eheheehe :) Bunu beklemiyordunuz dimi. Güzel bir kahve içip internete girdik ve biraz dinlendik :P Malum hamile olunca insan kısa zamanda yoruluyor.
Rehberle buluşma noktamız zümrüt kubbeli İlyas Peygamber Kilisesi. Bu kilisenin içine girmedik ama sonradan fotoğraflara bakınca içi gerçekten çok güzelmiş keşke girseydik dedim. İçeride çok güzel ve eski Rus freskoları ve resimleri varmış. Gemimiz öğlen 12:00'de hareket etti. Öğle yemeğini gemide yedik. Güzel manzaralar eşliğinde biraz güvertede kitap okuduktan sonra Rus Tarihi dersimiz için rehberimizle buluştuk.
Rusların kökeni Vareglere dayanıyor. Peki kimdir bu Varegler? Varegler ortaçağda Doğu Avrupa'da yaşamış bir halk ve Vikinglerin bir türevi. Baltık Denizi'nin doğu kıyısına yerleşen Varegler, deniz ve ırmak boylarında koloniler kurmuşlar ve burada yaşayan ilkel Slavlarla ticarete başlamışlar. Bölgeye yerleşen Vareglere verilen "Rus" ismi, zamanla Slavlarla özdeşleşmiş. Slavların iki büyük şehrinden biri olan
Novgorod, Vareg lordlarından
Rurik'i kendine lider seçmiş. Böylece erken Rus tarihinin ilk hanedanı kurulmuş. Novgorod prensi Rurik aynı zamanda Rurik hanedanının da kurucusu. 862 ve 879 yılları arasında hükümdarlık yapmış. Rurik'in yerine akrabası Oleg geçmiş. Prens Oleg, Kiev'i ele geçirerek başkenti buraya taşımış, Kiev Kinezliğini kurmuş ve Kiev'i "Rus Şehirlerinin Anası" ilan etmiş. Oleg, 879 - 912 yıları arasında hükümdarlık yapmış. Ölünce yerine oğlu I.Igor geçmiş. I.Igor, Kiev Büyük Knezi olarak anılıyor. 912 - 946 yılları arasında hükümdarlık yapmış. I.Igor öldürülünce oğlu Svyatoslav rüştüne erinceye kadar yerine karısı Olga geçmiş. Olga, 946 - 969 yılları arasında Kiev Prensesi olarak görev yapmış. Rusya'nın bilinen ilk kadın hükümdarı ve Kiev hükümdar ailesinin Hristiyanlığı benimseyen ilk üyesi. 969 yılında tahta geçen Svyatoslav 3 sene gibi kısa bir süre sonra ölmüş. Yerine oğlu Yaropolk geçmiş. O da 972 - 980 yılları arasında babası gibi kısa bir süre hüküm sürdükten sonra 30lu yaşlarında kardeşi tarafından öldürülmüş. Tahta geçen kardeşi Kiev Büyük Kinezi I.Vladimir, 980 - 1015 yılları arasında uzun süre hükümdarlık yapmış. Hristiyanlığı benimseyen ilk Kiev büyük prensi olarak biliniyor. Kiev ve Novgorod topraklarını tek bir devlet altında birleştirmiş. I.Vladimir'in yerine gayri meşru oğlu (Yarolpolk'un karısından olan) Lanetli Sviatopolk geçmiş. İsminin başındaki "lanetli" sıfatını kardeşlerini öldürttüğü için kazandığı söyleniyor. Novgrodluların ve Vikinglerin desteğiyle ağabeyi Sviatopolk'u yenilgiye uğratan I.Yaroslavl, 1015 - 1054 yılları arasında hükümdarlık yapmış. İşte Yaroslavl'a adını veren hükümdar bu Bilge Yaroslavl. Avrupa hanedanlarıyla yakın ilişkiler kuran Yaroslavl, kız kardeşini Polonya kralıyla, kızlarını da Norveç, Macaristan ve Fransa kralıyla evlendirmiş. Ölümünden sonra Kiev Kinezliği oğullar arasında bölünmüş ve bir süre iç savaş çıkmış. Aradaki hükümdarları atlayarak 1533 - 1584 yılları arasında hükümdarlık yapan IV.Ivan'a geçelim. IV.Ivan, "Korkunç Ivan" olarak da anılıyor. Henüz 3 yaşındayken Moskova Knezliği'nin başına geçmiş. Düşmanları arasında korku salan, gözü kara, dengesiz kişiliğe sahip olan IV. Ivan, kendine ihanet ettiği gerekçesiyle 1582 yılında oğlunu öldürmüş. Yaptığı çeşitli seferlerle Moskova Knezliği'ni genişletmiş. Bu durumdan faydalanarak kendini "Tüm Rusya'nın Çarı" ilan etmiş. Böylece devlet, Çarlık yönetim sistemine geçmiş. Çar Ivan, 1584'te Bogdan Belsky ile satranç oynarken ölmüş. 1960'lı yıllarda mezarını açan arkeologlar, zehirlendiğine dair kant oluşturabilecek cıva kanıtlarına ulaşmışlar. Bogdan Belski ve daha sonra çar olan Boris Godunov tarafından zehirlendiği sanılıyor. Korkunç Ivan'ın ölümünden sonra yerine oğlu I.Fyodor geçmiş. 1584 - 1598 yılları arasında hüküm süren Fyodor, aşırı sofu ve zihinsel bakımdan zayıf olduğundan yerine karısının kardeşi Boris Godunov hükümeti yönetmiş. Çocuğu olmayan Fyodor'un 1598 yılında ölmesiyle Rurik Hanedanı son bulmuş. Yerine ülke meclisi tarafından çar seçilen Godunov geçmiş. Boris Godunov, I.Fyodor'un kardeşi ve Korkunç Ivan'ın oğlu Dimitri'nin ileride tahtta hak iddia etmesini önlemek için, Dimitri henüz 8 yaşındayken, bir önceki durağımız Ugliç'te, Dmitri'yi öldürtmüş. Mezarı daha sonra Kremlin sarayında gezdiğimiz Archengel Katedrali'ne taşınmış. Dimitri'nin ölümünden sonra, münzevi bir keşiş, Rus Çarlığı tahtında hak talep etmiş ve kendini
Çar Korkunç İvan'ın öldürülmüş sanılan oğlu olduğunu iddia etmiştir. Bu keşiş
Düzmece Dimitri'dir. Bu haberler üzerine Çar
Boris Godunov, Dimitri İvanoviç'i öldüren boyar
Vasili Şuyski'yi çağırtarak cesedi görüp görmediğini sormuş. Vasili gördüğünü ancak cesedin gülümsediğini ve yüzünün tertemiz olduğunu söylemiş. Bunun üzerine
Boris Godunov'un halktaki itibari sarsılmış ve halk
Rurik Hanedanı'ndan gelen
Düzmece Dimitri'yi desteklemiş. Ansızın ölen
Godunov'un ardından Rus Çarlığı tahtına tek oğlu
II. Fyodor çıkmış. Bunu fırsat bilen
Düzmece Dimitri boyarları toplayarak
II. Fyodor'u öldürtmüş ve 1605'te
I. Dimitri adıyla Rus Çarlığı tahtına çıkmış. 1606'ya kadar süren saltanatında
Korkunç İvan'ın oğlunu öldüren boyar
Vasili Şuyski,
Düzmece Dimitri'ye darbe yaparak öldürtmüş ve Rus Çarlığı tahtına çıkmış. Böylece Rusya'da Karışıklık Dönemi başlamış.
Rus Tarih dersimizin ilk bölümü buraya kadar. Daha sonraki günlerde bu derse devam ettik. Tarih dersinden sonra sıra kukla yapımı dersine geldi. Küçük bir gemide bu gibi eğlenceler gerçekten güzel oluyor. Hem de Rusya ile ilgili değişik bilgiler de edinmiş oluyorsunuz. Kukla yapımı dersinde, rehberimizin bize dağıttığı bezlerden bez bebek yaptık :) Sonraki dersimiz Rus Çay seremonyası dersi. Bu derste Rusların çay içme şeklinin bizimkine çok benzediğini öğrendik. Hatta semaver kelimesinin Rusça'dan Türkçe'ye geldiğini de öğrenmiş olduk. Ve bugünkü son dersimiz Rus Hediyelik Eşya tanıtımı dersi. Rusya'ya geldiğinizde alınabilecek eşyaların başında tabii ki matruşkalar geliyor. Bir başka hediyelik eşya ise Faberje yumurtaları. Bunun hikayesini de kısaca anlatayım. Faberge yumurtaları, Peter Carl Faberge ve firması tarafından 1885 - 1917 yılları arasında yapılan mücevherli yumurtalarmış. En ünlü olanları Rus çarı Alexander III ve Nicholas II içinn yapılan "İmparatorluk Faberge Yumurtaları". Çarlar bu yumurtaları Paskalya hediyesi olarak eşlerine ve annelerine vermişler. Faberge firması 50 adet yumurta üretmiş. Bunların 43 tanesi biliniyor. 1918 paskalyası için iki adet daha teslim edilmesi planlanmış fakat Rus Devrimi gerçekleşmiş. Faberge yumurtlarının çoğunluğu Amerika koleksiyonlarında, çok küçük bir kısmı ise Kremlin Sarayı'ndaymış. Genellikler kaz yumurtası büyüklüğündeki yumurtalar, mine işlemeli ve mücevher süslemeli. Her yumurtanın içinden bir süpriz çıkıyormuş. Faberge yumurtaları popüler kültürde birçok filme konu olmuş. Bunlardan bazıları Octopussy (James Bond serisi filmlerinden), Ocean's Twelve, The Intouchables vs. Alınabilecek bir diğer hediyelik eşya ise kehribar. Kehribar, süs eşyası yapımında kullanılan açık sarıdan kızıla kadar çeşitli renklerde, yarı saydam ağaç reçinesi fosilidir. Kehribara yapışan fosilleşmiş böcek, yaprak ve çiçek kalıntıları, diğer taşlarda görülmeyen önemli özelliklerden. Baltık Denizi'nden çıkartılan kehribarın yataklarının %90'ı Rusya'daymış. Ben de gemide satılan hediyelik eşya dükkanından bir kehribar kolye ve ucunda küçük bir Faberge yumurtası olan bir kolye daha aldım.
Günümüzü yukarıdaki fotoğrafta görülen Volga Ana Heykeli ile bitiriyoruz. Akşam yemeği, klasik müzik konseri, müzik ve dans. İnsan bir tatilden başka daha ne isteyebilir ki :)
